Na de zaterdag wake van 3/11 waar de mensen, die geconfronteerd worden met de gevolgen van de steeds verder doorgedreven digitalisering van onze maatschappij, aan het woord waren, was het thema van zaterdag 3/12 : digitale kloof … welke oplossingen? 

Onze sprekers belichtten het thema vanuit de verschillende niveaus van beleidsvoering (gemeentelijk, gewestelijk en federaal), aangevuld met de initiatieven van Welzijnszorg die dit jaar specifiek campagne voeren rond dit thema ‘Allemaal digitaal?!’ 

Welzijnszorg Allemaal digitaal?! (Hilde Geurts)

“Nee, niet enkel oudere mensen ervaren digitale drempels!”

de drempels zijn zowel 

• fysisch: geen (of niet genoeg) computer, internet:  1 gezin met meerdere kinderen, nodig voor school en soms ook werk van de ouders; internet abonnement is niet voor iedereen betaalbaar
• als cognitief: TikTok, Facebook, Instagram bekijken, ja maar een excel bestand bewerken, een account aanmaken of een complex formulier invullen is niet voor iedereen evident 

‘Welzijnszorg’ vestigt de aandacht op oplossingen, oa: 

• het recht moet bestaan om niet geconnecteerd te zijn
• diensten moeten ook niet digitaal toegankelijk zijn
• diensten moeten inclusief zijn (dwz voor iedereen bruikbaar)

Campagne speerpunten: 

• op 15/12/2022, 16:00  (Europakruispunt) actie moment, ism de sociale sector: ‘we kunnen het sociale werk niet meer doen omdat we te veel bevraagd worden voor problemen met digitale administratie’
• tot 15/1: iedereen kan problemen met digitale drempels melden via gratis postkaarten, Welzijnszorg zal de organisaties waar zich de meeste problemen voordoen aanspreken

 

BXL: CABAN (Lauriane Paulhiac)

Via een filmpje kregen we een duidelijk beeld van de situatie van de EPNs (Espace Public Numérique), een instrument waar veel nood aan is maar dat met vele problemen kampt, oa:

• geen duurzame budgetering voor de animateurs: de mensen waarbij men terecht kan (vrijwilligers,halftijdse precaire contracten, vaak uit andere bronnen geput)
• geen neutrale locaties (wel bijv.  OCMW, niet iedereen wil zich met OCMW identificeren, of opleidingscentra, sommigen hebben al negatieve ervaringen met opleidingen, …)

het lijkt erop dat beleidsvoerders ervan uitgaan dat als de bevolking uitgerust wordt met computers en internet, ze de competenties wel zullen verwerven om ermee om te gaan. Er is ook geen algemene opleiding van de bevolking (bijv. om zich te verdedigen tegen onderliggende markt mechanismen (cookies, privacy bescherming etc..) of erger nog: oplichterij.

 

De EPNs zijn een belangrijke oplossing, maar hebben niet genoeg middelen om het grote aandeel van de Brusselse bevolking dat er nood aan heeft te bereiken. 

 

Federaal: UCLouvain (Périne Brotcorne)

Via een filmpje ‘La numérisation des services publics, l’envers du décor’ kregen we een heel heldere en sterke uiteenzetting van de problematiek en de onderliggende mechanismen; enkele bevindingen: 

• de drijfveer is economisch (meer en betere diensten voor minder middelen) – de dienstverlening is voor een deel van de bevolking echter slechter geworden
• ‘de technologie leidt de maatschappij naar sociale vooruitgang’ en hoe zit het met de neutraliteit van de technologie? doorheen het ontwikkelproces worden (politieke) beslissingen genomen 
• wie zit aan het stuur? IT en marketing diensten hebben het heel moeilijk om zich in de plaats te stellen van mensen die niet (helemaal) ‘mee’ zijn met de technologische evoluties; bijgevolg creëert de digitalisering de facto grotere ongelijkheden
• hoe alle gebruikers betrekken bij het ontwikkelen van deze digitale diensten? het online volgen (tracen) van wie al op internet is geeft geen goed beeld van wie niet ‘mee’ is

 

Gemeente Schaarbeek (Heleen Huysentruyt)

De Schakel is een vereniging waar armen het woord nemen. Op basis van de concrete signalen van de basis wordt een aanbod uitgewerkt, zoals bijv.  

• lessen over tabletgebruik, kleine computer reparaties, plaatsvervangend netwerk,… 
• een kaart waar inclusieve dienstverlening wordt aangeboden

maar er wordt ook beleidsondersteunend gewerkt via 

• het betrekken van kwetsbare burgers bij het vormgeven van digitale samenleving (bijv. testen van nieuwe website OCMW door de doelgroep)
• werkgroep digitale uitsluiting (CASS) maakt een rapport en event om de gemeentediensten te sensibiliseren
• interpellatie van de gemeente en het uitwerken van een stappenplan voor de digitalisering. 

Helaas ondervindt men dat er op gewestelijk niveau (CIBG) te veel eenrichtingsverkeer is en beloftes voor structurele financiering dode letter blijven. De manier waarop gedigitaliseerd wordt (m.n. het sociaal uitsluitende effect), wordt niet in vraag gesteld. 

 

Het gevolg is dat organisaties zoals De Schakel deze opdrachten moeten opnemen ten koste van hun algemene werking en budgetten. 

 

Conclusie:

Périne Brotcorne pleit ervoor dat mensen de vrijheid van keuze moeten hebben (digitaal of niet), Lauriane Paulhiac wijst erop dat elke burger het recht heeft zich autonoom te kunnen uitdrukken en Heleen Huyzentruyt ondervindt dagdagelijks het uitsluitende effect van de digitalisering. 

 

Oplossingen zoals de EPN, extra aanbod ter ondersteuning van mensen die uitgesloten worden door het digitale en een degelijke aanpak tot een inclusieve dienstverlening krijgen niet genoeg middelen. Redenen genoeg om de campagne van Welzijnszorg ‘Allemaal digitaal?!’ te ondersteunen en het beleid op te roepen om structurele oplossingen te voorzien, waaronder een doordachte aanpak van de digitalisering met concrete maatregelen om de digitale drempels weg te werken, in het bijzonder voor kwetsbare burgers. 

 

Hilde Geurts-Welzijnszorg HoC 3.12.2022 (copyright Jean-Loup Dabe)

 

RepasSolidaireMaaltijd HoC 3.12.2022 (copyright Jean-Loup Dabe)

Heleen Huysentruyt DeSchakel HoC 3.12.2022 (copyricht Jean-Loup Dabe)